Αν δεν υπάρχει διχασμός, θα πρέπει να τον εφεύρουμε...

Divide et Impera στην εποχή των κρίσεων
Η στρατηγική που αποσκοπεί στη διαχείριση της εξουσίας μέσω της πρόκλησης διχόνοιας ανάμεσα σ’ αυτούς που διοικεί ή ελέγχει κάποιος, προκειμένου να μην ενωθούν εναντίον του συνιστά κοινό τόπο στην ιστορική πραγματικότητα....

Γράφει ο Δημήτρης Γκίκας


Η περίφημη φράση «Διαίρει και βασίλευε» (Λατινικά Divide et Impera) που αποδίδεται, μάλλον εσφαλμένα, στον Ιούλιο Καίσαρα παραμένει επίκαιρη στην πολιτική σκηνή. Έχει αποδειχθεί ότι είναι ευκολότερο να διχάσεις έναν λαό, προκειμένου να τον διοικήσεις, από το να δημιουργήσεις συνθήκες χρηστής άσκησης και διαχείρισης της εξουσίας.

Εχθές έγιναν τα αποκαλυπτήρια της πλακέτας προς τιμήν των δολοφονηθέντων της τράπεζας Marfin. Η πλακέτα αναφέρει ότι οι δολοφονηθέντες υπήρξαν «θύματα του τυφλού μίσους που γεννά ο διχασμός».

Δεν γνωρίζω σε ποιον διχασμό αναφέρεται η πλακέτα. Η δολοφονία των τριών αυτών ανθρώπων ήταν αποτέλεσμα παράνομης δολοφονικής πράξης μιας εξτρεμιστικής ομάδας ανθρώπων που, θυμίζω, προέβησαν σε επεισόδια, με χαρακτήρα προβοκάτσιας για να σταματήσει μια παλλαϊκή εξέγερση κατά των μνημονίων που επέβαλαν οι τότε κυβερνήσεις. Ο σκοπός επετεύχθη. Μετά τα επεισόδια εκείνα, οι συγκεντρώσεις των διαμαρτυρομένων διαλύθηκαν στην ουσία και όλες ανεξαιρέτως οι κυβερνήσεις κατάφεραν να υποθηκεύσουν με επαχθείς όρους το μέλλον της πατρίδας μας.

Η σύζυγός μου δούλευε ένα τετράγωνο μακριά από τον τόπο του εγκλήματος. Δεν ξέρω, δεν μπορώ να ξέρω, πώς αισθάνθηκαν οι οικείοι και οι αγαπημένοι των δολοφονηθέντων στο αντίκρισμα της πλακέτας. Ξέρω, όμως ότι εγώ προσωπικά, αν ήμουν στη θέση τους, θα το θεωρούσα ΜΕΓΙΣΤΟ ΚΑΡΑΓΚΙΟΖΙΛΙΚΙ. Οι δολοφόνοι κυκλοφορούν ακόμα ελεύθεροι, απολαμβάνοντας ένα περίεργο, όσο και κραυγαλέα αντιδημοκρατικό, καθεστώς ασυλίας. Οι δηλώσεις του κ. Χρυσοχοΐδη περί «εκ νέου ανοίγματος» του φακέλου της υπόθεσης, εκτός από παραμύθι (δεν πρόκειται για πολλούς λόγους να συμβεί) είναι και κοροϊδία, καθώς ο ίδιος ο κ. Χρυσοχοΐδης κατείχε τότε ακριβώς το ίδιο αξίωμα και το ίδιο χαρτοφυλάκιο για 4 ακόμα μήνες μετά τη δολοφονία, χωρίς να υπάρξει καμία πρόοδος στην υπόθεση ανεύρεσης των δολοφόνων.

Το θέμα, όμως δεν είναι μόνο η επί 10ετία ατιμωρησία των ενόχων μιας πράξης που συγκλόνισε ολόκληρη τη χώρα. Το θέμα είναι ακριβώς ότι αυτή η εγκληματική πράξη εκλαμβάνεται πλέον ξεκάθαρα ως προϊόν διχασμού. Όχι πρωτίστως ως μια εγκληματική ενέργεια, αλλά ως μια πράξη με καθαρά πολιτικό πρόσημο. Με τον τρόπο αυτό οι δολοφονίες θεωρούνται ότι πηγάζουν από αντίπαλες ιδεολογίες, οπότε δημιουργούμε κι έναν καινούργιο διχαστικό λόγο, με τη χρήση, μάλιστα λευκής προπαγάνδας που «ανακινεί», τεχνηέντως, καταστάσεις εμφυλιοπολεμικού σκηνικού. Ξαναχωριζόμαστε, άρα σε αριστερούς/κομμουνιστές και δεξιούς/φασίστες.

Στο μεταξύ, η χώρα βρίσκεται ενώπιον ενός δεύτερου εφιάλτη οικονομικής κρίσης. Αυτή τη φορά, μάλιστα το ξέσπασμα της υγειονομικής κρίσης καθιστά επισφαλή κάθε περίπτωση εκδήλωσης συγκεντρώσεων διαμαρτυρίας, καθώς ο φόβος της πανδημίας πλανάται (και ουδείς ξέρει για πόσο ακόμα) πάνω από τα κεφάλια μας. Η ίδια η υγειονομική κρίση και τα μέτρα που ελήφθησαν «γέννησαν» νέους διχασμούς, καθώς οι επιστημονικές απόψεις διίστανται συνεχώς χωρίς τελικά συμπεράσματα εδώ και 6 μήνες, ο λαός έχει χωριστεί σε «μενουμεσπιτάκηδες» και «βγαινουμεξοδούχους», ενώ τα ίδια τα μέτρα δημιούργησαν σοβαρές αναταράξεις σε ατομικό και συλλογικό επίπεδο, με ό, τι αυτό συνεπάγεται για την ομαλή κοινωνική, πολιτική και οικονομική ζωή του τόπου. Επιπλέον, οι κεκαλυμμένες απειλές για επαναφορά των μέτρων δημιουργούν ακόμα μεγαλύτερο συγκρουσιακό κλίμα. Και ο διχασμός καλά κρατεί…

Στο περιθώριο γενικά τέτοιων κρίσεων αναπτύσσονται κι άλλοι διχασμοί. Γονείς κατά καθηγητών, Ιδιωτικοί υπάλληλοι κατά Δημοσίων, πιστοί κατά ιερέων, άνεργοι κατά συμβασιούχων, οδηγοί κατά διαδηλωτών, εργαζόμενοι κατά συνδικαλιστών κ.ο.κ. Η κάθε πλευρά χρίζει Μεσσίες κι αποτάσσεται Διαβόλους. Πολιτικά (κι όχι θρησκευτικά) είμαστε ακόμα στον Μεσαίωνα…

Μοιάζει αστείο το γεγονός ότι, λίγους μήνες πριν επικρατούσε μια ανόητη γενίκευση, καθώς όλοι οι γιατροί εγκαλούνταν για εκμετάλλευση της ιδιότητάς τους με σκοπό να πλουτίσουν (γιατρός ίσον φακελάκι, σύμπλευση με συμφέροντα φαρμακευτικών βιομηχανιών κ.ο.κ.), ενώ σήμερα θεωρούνται οι ήρωες της πρώτης γραμμής. Μοιάζει αστείο ότι έχει περάσει ένα υποδόριο μήνυμα στο ασυνείδητο των πολιτών ότι μόνο η ιατρική είναι σοβαρή επιστήμη, οι άλλες είναι κατώτερες ενασχολήσεις. Μοιάζει αστείο διότι το ίδιο συνέβη και στην περίοδο των μνημονίων. Απλά, τη θέση των γιατρών κατείχαν τότε οι οικονομολόγοι, οι οποίοι, εντελώς αλαζονικά, απαξίωναν κάθε κριτική που ασκούνταν από άλλες επιστήμες, εγκαλώντας την ως «ημιμάθεια», «επαρχιωτισμό» κ.ο.κ. Άδικα φώναζαν κάποιοι για επιβολή μιας άκρατης οικονομικοκεντρικής αντίληψης στην ανθρώπινη ζωή που θα προκαλούσε σοβαρές οπισθοδρομήσεις στην ανθρώπινη πολιτισμική εξέλιξη. Αυτοί ήσαν οι γραφικοί, οι ανεγκέφαλοι. Όπως σήμερα είναι οι συνωμοσιολόγοι, οι κινδυνολόγοι.

Ας μην προσπαθήσουν κάποιοι να μου προσάψουν υπόγεια αμφισβήτηση του ιατρικού κλάδου ή άγνοια. Η μητέρα μου ανήκε επί 30ετία σε νοσηλευτικό προσωπικό και γνωρίζω με τι αυτοθυσία πολλοί εξ αυτών έδιναν και δίνουν τον εαυτό τους για τους ασθενείς τους. Ούτε αμφισβητώ την ύπαρξη του κινδύνου. Αυτό που εγκαλώ είναι οι αντιλήψεις που καλλιεργούνται και οι πολιτικές που ασκούνται με πρόσχημα αυτόν τον κίνδυνο. Νομίζω ότι είμαι σαφής.

Μοιάζουν αστείο, λοιπόν οι παραπάνω αναλογίες που ανέφερα. Αλλά δεν είναι. Διότι είναι πάντα η ίδια ύπουλη προσπάθεια να καλλιεργηθεί στην κοινωνία μια διχαστική αντίληψη. «Ή μαζί μας ή εναντίον μας». «Ή με τους ειδικούς ή με τους συνωμοσιολόγους». «Ή είσαι με την επίσημη γραμμή ή είσαι αντικαθεστωτικός». «Ή είσαι γιατρός και δικαιούσαι δια να ομιλείς ή δεν είσαι και εγκαλείσαι ως ψευτοεπιστήμονας».

Ας μιλήσουμε και για την επιστήμη, λοιπόν. Δεν υπάρχει επιστήμη καλύτερη ή σπουδαιότερη από τις άλλες. Στην επιστήμη δεν χωρούν δόγματα, όπως δεν χωρούν Μεσσίες ή Σατανάδες. Οι βασικές αρχές της επιστήμης δεν επιτρέπουν να καλλιεργούνται πολιτικές σκοπιμότητες στο όνομά της. Να το πω πολύ απλά: η ανθρωπότητα δεν είναι, ούτε θα έπρεπε ποτέ να γίνει, ένα ατελείωτο εργαστήριο πειραμάτων, όπως δεν θα έπρεπε να είχε καταστεί ποτέ ένα παγκόσμιο Case Study για τη μία ή την άλλη οικονομική θεωρία.

Στο μεταξύ, η χώρα αντιμετωπίζει το πρόβλημα του μεταναστευτικού που όχι μόνο δεν επιλύεται, αλλά μεταφέρεται στις πλάτες των τοπικών κοινωνιών. Στο μεταξύ, η Τουρκία εξακολουθεί να διεξαγάγει εναντίον μας έναν πολυμέτωπο υβριδικό πόλεμο, ο οποίος θα έχει άγνωστη κατάληξη και άγνωστες συνέπειες, ειδικότερα αν, με αφορμή αυτή την επίθεση, δεχτούμε τετελεσμένα στο Αιγαίο. Στο μεταξύ, ο λαός εξακολουθεί να διχάζεται διότι καμία εξουσία δεν εμπνέει εμπιστοσύνη, κανένα πολιτικό κόμμα δεν καλλιεργεί ενότητα, καμία κυβέρνηση δεν δημιουργεί προϋποθέσεις συλλογικής ευημερίας.

Δύσκολο να είσαι σκεπτόμενος πολίτης σε έναν κόσμο που χωρίζει εαυτούς και αλλήλους σε πρόβατα κι ερίφια, με βάση πολιτικά και οικονομικά συμφέροντα που επιδιώκουν αυτόν τον διαχωρισμό, διότι το να διχάζεις είναι ο πιο εύκολος τρόπος να διοικείς. Άρα, ακόμα κι όταν δεν υπάρχει διχασμός, θα πρέπει να εφεύρουμε έναν…





Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου