Επί πολλές δεκαετίες οι Έλληνες ακούνε και διαβάζουν για «προκλητικές» δηλώσεις Τούρκων ηγετών, οι οποίες πάντα αποσκοπούν στην «εξαγωγή» των «εσωτερικών προβλημάτων» που αντιμετωπίζει η γειτονική χώρα...
Το όλο νόημα ήταν ότι επρόκειτο για «υπερβολές», χωρίς πρακτικό αντίκτυπο και επίπτωση στη ζωή μας, η οποία συνεχιζόταν αδιατάρακτα. Το γεγονός δε ότι στα πρώτα 15 χρόνια διακυβέρνησης του Ταγίπ Ερντογάν (έως το 2016) δεν υπήρξε ούτε μία μεγάλη κρίση, επαύξησε τη βεβαιότητα.
Έως ότου ο εκδηλώθηκε το πραξικόπημα και ο Ερντογάν επέλεξε να ταυτιστεί με το «βαθύ» κράτος των ενόπλων δυνάμεων και των μυστικών υπηρεσιών και, ουσιαστικά, υιοθέτησε την ατζέντα των κεμαλικών που πολεμούσε και τον πολεμούσαν. Από τότε τα πάντα άλλαξαν. Οι τόνοι ανέβηκαν, με αφορμή και την υπόθεση των 8 Τούρκων αξιωματικών που ο Ερντογάν κατηγορεί ως πρωτεργάτες του πραξικοπήματος και εμείς αρνηθήκαμε να εκδώσουμε. Η ένταση πήρε σάρκα και οστά με καθημερινές επιθετικές κινήσεις στο Αιγαίο και την ανατολική Μεσόγειο.
Το σχέδιο γεωτρήσεων για πετρέλαιο και φυσικό αέριο, που προώθησε η Κύπρος στη δική της ΑΟΖ, σε συνδυασμό με τη συμμαχία Ελλάδας-Κύπρου-Ισραήλ και Ελλάδας-Κύπρου-Αιγύπτου, διαμόρφωσαν σκηνικό ρήξης.
Οι Τούρκοι ένιωσαν ότι απειλούνται με αποκλεισμό από όλη την περιοχή της ανατολικής Μεσογείου και ανέπτυξαν τη θεωρία της «Γαλάζιας Πατρίδας», την οποία πρέπει να υπερασπιστούν.
Η συμφωνία που έσπευσαν να συνάψουν με την παραπαίουσα κυβέρνηση της Λιβύης, τους έδωσε «ανάσα» σε ένα περιβάλλον «ασφυξίας» που έτεινε να δημιουργηθεί για όσα εκείνοι αντιλαμβάνονται ως «ζωτικά συμφέροντα».
Ο Ερντογάν δηλώνει διαρκώς ότι απέτρεψε μια δεύτερη «Συνθήκη των Σεβρών». Όπως εκείνη όρισε το 1920 τον διαμελισμό της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, μετά την ήττα στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο, έτσι και η σημερινή υποτίθεται ότι προωθούσε τον διαμελισμό της «Γαλάζιας Πατρίδας». Σύμφωνα με το νέο εθνικό αφήγημα, αυτό το σταμάτησε ο νέος «Ατατούρκ«, όπως ο ίδιος φαντασιώνεται τον εαυτό του. Μετά από 17 χρόνια στην εξουσία νιώθει πως έφτασε η ώρα να αναμετρηθεί με την ιστορία και να αναγορευτεί σε «πατέρα των Τούρκων», όπως ο Κεμάλ όταν αμφισβήτησε στην πράξη τη Συνθήκη των Σεβρών.
Όλα είναι ξεκάθαρα πια και καλό είναι να πάψουμε να εθελοτυφλούμε. Ο Ερντογάν δεν είναι τρελός, ούτε παθαίνει κρίσεις σακχάρου και λέει ανοησίες. Όσα υποστηρίζει έχουν αρχή, μέση και τέλος. Εντάσσονται σε ολοκληρωμένη στρατηγική, η οποία ακολουθείται κατά γράμμα. Ήδη έχει θέσει τις νέες αξιώσεις στη θαλάσσια περιοχή μεταξύ Κρήτης και Καστελλορίζου, με συγκεκριμένες συντεταγμένες. Ας προσέξουμε τη διαφορά με την υπόθεση των Ιμίων το 1996: τότε η Τανσού Τσιλέρ έλεγε ότι οι βραχονησίδες δεν ανήκουν στην Ελλάδα, είναι «γκρίζες ζώνες» δηλαδή, τώρα ο Ερντογάν ισχυρίζεται ότι η θαλάσσια περιοχή ανήκει στην Τουρκία.
Το ερώτημα είναι τι κάνουμε εμείς απέναντι σε όλα αυτά. Έχουμε κινητοποιηθεί διπλωματικά και έχουμε πετύχει δηλώσεις υποστήριξης από ΗΠΑ, Ρωσία, Ευρωπαική Ένωση, Ισραήλ, Αίγυπτο. Γεγονός σίγουρα θετικό. Δεν αρκεί, όμως, διότι το αυτί των Τούρκων δεν ιδρώνει με λόγια. Από τη στιγμή που δεν λαμβάνονται οικονομικά μέτρα εναντίον τους, είναι σαν να μην έχει συμβεί τίποτα στην πράξη. Αν έλθει η στιγμή να δοκιμάσει ο Ερντογάν τις αντοχές μας στέλνοντας ερευνητικό σκάφος σε θάλασσες δικής μας κυριαρχίας, ποιοι θα μας στηρίξουν στρατιωτικά; Μάλλον κανένας. Στην καλύτερη περίπτωση μπορούμε να ελπίζουμε σε κάποιας μορφής στήριξης μόνο από τη Γαλλία. Αν και το πιθανότερο είναι πως θα είμαστε μόνοι.
Επειδή η πιθανότητα αυτή δεν είναι αναιμική, ούτε παραπέμπει σε κάποιο μακρινό μέλλον, κάτι πρέπει να γίνει γρήγορα στο εσωτερικό. Σωστά έγινε η συνεδρίαση του Συμβουλίου Εξωτερικής Πολιτικής, αλλά δεν αρκεί. Χρειάζεται να μιλήσουν οι πολιτικοί αρχηγοί. Είναι αναγκαίο να διαμορφώσουν εθνική γραμμή και να προσδιορίσουν την εθνική «κόκκινη» γραμμή, πίσω από την οποία δεν πρόκειται να υποχωρήσουμε. Ο πρωθυπουργός ας καλέσει τον αρχηγό της αντιπολίτευσης να μιλήσουν, βάζοντας στην άκρη όσα τους χωρίζουν -παρελθόντα και παρόντα. Το ίδιο ας γίνει και με τους άλλους αρχηγούς. Και αν κριθεί σκόπιμο ας συσκεφθούν όλοι μαζί υπό τον πρόεδρο της Δημοκρατίας.
Είναι η ώρα της εθνικής αφύπνισης. Ήδη ακούγεται η βοή των επερχομένων. Ο Ερντογάν επιδιώκει τη δημιουργία μιας νεο-οθωμανικής ζώνης επιρροής στη Μεσόγειο, που θα περιλαμβάνει και τη Λιβύη. Η Αίγυπτος αντιδρά, αλλά μόνο ρητορικά προς το παρόν. Ήρθε η ώρα να ανακηρύξουμε ελληνική ΑΟΖ; Να πιέσουμε για οριοθέτηση της ΑΟΖ με την Αίγυπτο, που θα περιλαμβάνει και το Καστελόριζο; Να καλέσουμε τους Τούρκους σε συζήτηση για την υφαλοκρηπίδα και την ΑΟΖ και -αν δεν υπάρξει κατάληξη- να συμφωνήσουμε να παραπέμψουμε το θέμα στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης;
Όλα τα παραπάνω -και άλλα, ίσως- θα συνιστούσαν μια επιθετική εθνική πολιτική, που δεν θα περιοριζόταν μόνο σε καταδικαστικές δηλώσεις της Τουρκίας, χωρίς κανένα αληθινό αντίκρυσμα. Ας πάρει την πρωτοβουλία ο πρωθυπουργός να διαμορφώσει εθνικό μέτωπο με τις άλλες πολιτικές δυνάμεις. Κερδισμένη θα είναι η Ελλάδα.
Ο Ερντογάν δηλώνει διαρκώς ότι απέτρεψε μια δεύτερη «Συνθήκη των Σεβρών». Όπως εκείνη όρισε το 1920 τον διαμελισμό της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, μετά την ήττα στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο, έτσι και η σημερινή υποτίθεται ότι προωθούσε τον διαμελισμό της «Γαλάζιας Πατρίδας». Σύμφωνα με το νέο εθνικό αφήγημα, αυτό το σταμάτησε ο νέος «Ατατούρκ«, όπως ο ίδιος φαντασιώνεται τον εαυτό του. Μετά από 17 χρόνια στην εξουσία νιώθει πως έφτασε η ώρα να αναμετρηθεί με την ιστορία και να αναγορευτεί σε «πατέρα των Τούρκων», όπως ο Κεμάλ όταν αμφισβήτησε στην πράξη τη Συνθήκη των Σεβρών.
Όλα είναι ξεκάθαρα πια και καλό είναι να πάψουμε να εθελοτυφλούμε. Ο Ερντογάν δεν είναι τρελός, ούτε παθαίνει κρίσεις σακχάρου και λέει ανοησίες. Όσα υποστηρίζει έχουν αρχή, μέση και τέλος. Εντάσσονται σε ολοκληρωμένη στρατηγική, η οποία ακολουθείται κατά γράμμα. Ήδη έχει θέσει τις νέες αξιώσεις στη θαλάσσια περιοχή μεταξύ Κρήτης και Καστελλορίζου, με συγκεκριμένες συντεταγμένες. Ας προσέξουμε τη διαφορά με την υπόθεση των Ιμίων το 1996: τότε η Τανσού Τσιλέρ έλεγε ότι οι βραχονησίδες δεν ανήκουν στην Ελλάδα, είναι «γκρίζες ζώνες» δηλαδή, τώρα ο Ερντογάν ισχυρίζεται ότι η θαλάσσια περιοχή ανήκει στην Τουρκία.
Το ερώτημα είναι τι κάνουμε εμείς απέναντι σε όλα αυτά. Έχουμε κινητοποιηθεί διπλωματικά και έχουμε πετύχει δηλώσεις υποστήριξης από ΗΠΑ, Ρωσία, Ευρωπαική Ένωση, Ισραήλ, Αίγυπτο. Γεγονός σίγουρα θετικό. Δεν αρκεί, όμως, διότι το αυτί των Τούρκων δεν ιδρώνει με λόγια. Από τη στιγμή που δεν λαμβάνονται οικονομικά μέτρα εναντίον τους, είναι σαν να μην έχει συμβεί τίποτα στην πράξη. Αν έλθει η στιγμή να δοκιμάσει ο Ερντογάν τις αντοχές μας στέλνοντας ερευνητικό σκάφος σε θάλασσες δικής μας κυριαρχίας, ποιοι θα μας στηρίξουν στρατιωτικά; Μάλλον κανένας. Στην καλύτερη περίπτωση μπορούμε να ελπίζουμε σε κάποιας μορφής στήριξης μόνο από τη Γαλλία. Αν και το πιθανότερο είναι πως θα είμαστε μόνοι.
Επειδή η πιθανότητα αυτή δεν είναι αναιμική, ούτε παραπέμπει σε κάποιο μακρινό μέλλον, κάτι πρέπει να γίνει γρήγορα στο εσωτερικό. Σωστά έγινε η συνεδρίαση του Συμβουλίου Εξωτερικής Πολιτικής, αλλά δεν αρκεί. Χρειάζεται να μιλήσουν οι πολιτικοί αρχηγοί. Είναι αναγκαίο να διαμορφώσουν εθνική γραμμή και να προσδιορίσουν την εθνική «κόκκινη» γραμμή, πίσω από την οποία δεν πρόκειται να υποχωρήσουμε. Ο πρωθυπουργός ας καλέσει τον αρχηγό της αντιπολίτευσης να μιλήσουν, βάζοντας στην άκρη όσα τους χωρίζουν -παρελθόντα και παρόντα. Το ίδιο ας γίνει και με τους άλλους αρχηγούς. Και αν κριθεί σκόπιμο ας συσκεφθούν όλοι μαζί υπό τον πρόεδρο της Δημοκρατίας.
Είναι η ώρα της εθνικής αφύπνισης. Ήδη ακούγεται η βοή των επερχομένων. Ο Ερντογάν επιδιώκει τη δημιουργία μιας νεο-οθωμανικής ζώνης επιρροής στη Μεσόγειο, που θα περιλαμβάνει και τη Λιβύη. Η Αίγυπτος αντιδρά, αλλά μόνο ρητορικά προς το παρόν. Ήρθε η ώρα να ανακηρύξουμε ελληνική ΑΟΖ; Να πιέσουμε για οριοθέτηση της ΑΟΖ με την Αίγυπτο, που θα περιλαμβάνει και το Καστελόριζο; Να καλέσουμε τους Τούρκους σε συζήτηση για την υφαλοκρηπίδα και την ΑΟΖ και -αν δεν υπάρξει κατάληξη- να συμφωνήσουμε να παραπέμψουμε το θέμα στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης;
Όλα τα παραπάνω -και άλλα, ίσως- θα συνιστούσαν μια επιθετική εθνική πολιτική, που δεν θα περιοριζόταν μόνο σε καταδικαστικές δηλώσεις της Τουρκίας, χωρίς κανένα αληθινό αντίκρυσμα. Ας πάρει την πρωτοβουλία ο πρωθυπουργός να διαμορφώσει εθνικό μέτωπο με τις άλλες πολιτικές δυνάμεις. Κερδισμένη θα είναι η Ελλάδα.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου